Wanneer uw kinderen bij uw overlijden een groot bedrag erven, komen ze al snel in aanraking met erfbelasting, die oploopt tot 20 procent. Door gebruik te maken van vrijstellingen en/of het tariefverschil ten opzichte van de erfbelasting, kunnen uw kinderen een groter deel van uw vermogen overhouden.

Hieronder volgen enkele mogelijkheden om te besparen op de toekomstige erfbelasting:

 1. met een testament;
 2. door wijziging huwelijksvoorwaarden;
 3. door het doen van schenkingen.

Besparen door middel van het testament

Er zijn verschillende mogelijkheden om door middel van het testament te besparen op de erfbelasting:

 1.  Een rente-clausule opnemen in het testament

Op grond van de wettelijke langstlevende-regeling (de wettelijke verdeling) worden – in de situatie van het gezin van twee ouders met één of meer kinderen – de langstlevende echtgenoot en de kinderen de erfgenamen in de nalatenschap van de eerststervende.
De langstlevende wordt daarbij eigenaar van alle goederen, onder de verplichting de schulden voor zijn/haar rekening te nemen. De kinderen verkrijgen een vordering op de langstlevende die in beginsel pas opgeëist kan worden bij het overlijden van de langstlevende.

In de wet is geregeld dat de vordering van de kinderen oprenten indien de wettelijke rente hoger is dan 6%. De vorderingen van de kinderen renten dan op met het verschil. Voorbeeld: als de wettelijke rente 8% is, vindt een oprenting van 2% plaats. Het is mogelijk in een testament een vaste rente op te nemen.
Het voordeel van een dergelijke vaste rente kan zijn dat de vorderingen van de kinderen op de langstlevende groter worden. In het vermogen van de langstlevende bevindt zich dan dus een steeds groter wordende schuld aan de kinderen.

Bij het overlijden wordt erfbelasting geheven over het saldo van bezittingen en schulden, verminderd met niet verzekerde uitvaartkosten.
De steeds groter wordende schuld kan, naarmate de echtgenoten elkaar langer overleven, dan leiden tot een vermindering van de verschuldigde erfbelasting bij het overlijden van de langstlevende echtgenoot.

Op basis van de wettelijke regeling en de meeste langstlevende-testamenten, dient de langstlevende bij het overlijden van de eerststervende, de erfbelasting over de erfdelen van de kinderen ‘voor te schieten’. De langstlevende houdt immers alle goederen onder zich (in de vorm van vruchtgebruik of als eigenaar) en kan op grond van bepaalde langstlevende-regelingen zelfs alles opmaken. 
De voorgeschoten erfbelasting komt wel in mindering op het erfdeel van het kind. 
Dit kan in bepaalde situaties tot problemen leiden voor de langstlevende, met name wanneer het vermogen grotendeels bestaat uit registergoederen (woonhuis, appartement) waarop weinig of geen hypotheekschuld rust en er weinig banktegoeden aanwezig zijn.
Een mogelijkheid zou dan kunnen zijn het ‘sleutelen met de rente’, zoals hiervoor genoemd, of het maken van zogenaamde ‘tweetrapstestamenten’.

 2.  Legaat aan kleinkinderen

Het is mogelijk om een legaat aan kleinkinderen te maken. Kleinkinderen hebben, net als kinderen, een vrijstelling van erfbelasting van een bedrag groot € 20.371,– (cijfers 2018).
Indien het legaat ten laste komt van het erfdeel van het kind, zijnde de ouder van het betreffende kleinkind, zal het kind minder erfbelasting verschuldigd zijn.

Besparen door middel van wijziging huwelijksvoorwaarden

Vaak zijn door echtgenoten in het verleden huwelijksvoorwaarden gemaakt waarbij de vermogens gescheiden zijn gebleven. Wanneer de echtgenoot met het meeste vermogen als eerste komt te overlijden, dient over diens nalatenschap wellicht erfbelasting te worden betaald.
U kunt uw huwelijksvoorwaarden zo wijzigen dat er een zogenaamd ‘finaal verrekenbeding bij overlijden’ wordt toegevoegd. In zo’n bepaling is opgenomen dat bij overlijden van één van de echtgenoten wordt afgerekend alsof u in gemeenschap van goederen was gehuwd. Er vindt dan alleen een verrekening van de waarde plaats, geen overgang van eigendom.

Wanneer de echtgenoot met het meeste vermogen nu als eerste komt te overlijden, wordt de waarde van diens nalatenschap lager door een dergelijke verrekening en is er dus minder erfbelasting verschuldigd. Het kan natuurlijk ook zo zijn dat de echtgenoot met het minste vermogen als eerste komt te overlijden; diens nalatenschap wordt door een dergelijke verrekening vergroot.

Besparen door middel van schenkingen

Schenken kan door een schenking in contanten maar ook in de vorm van een schenking/schuldigerkenning (de zogenaamde ‘schenking op papier’).

Schenking in contanten

Een schenking in contanten kan plaatsvinden door bijvoorbeeld een bankoverboeking. De schenker is het geschonken bedrag dan uit zijn eigen vermogen kwijt en kan er zelf niet meer over beschikken.

Schenking/schuldigerkenning

Een schenking/schuldigerkenning dient bij notariële akte te geschieden. De schuldig erkende bedragen zijn niet door de begunstigden op te eisen zolang de schenker(s) nog leeft/leven.
Over het bedrag zal door de schenker jaarlijks aan de begunstigden rente moeten worden betaald. Deze rente bedraagt 6% per jaar. Deze rentebetaling moet gebeuren vanaf het jaar waarin is geschonken tot het moment dat het bedrag opeisbaar wordt, te weten het overlijden van de (langstlevende van de) schenker(s).

Over het schuldigerkende bedrag hoeven de begunstigden bij het overlijden van de langstlevende van de schenkers geen erfbelasting te betalen indien de rente daadwerkelijk aan hen is vergoed. Hierbij moet er wel rekening mee worden gehouden dat een dergelijke schenking op het gebied van de Inkomstenbelasting gevolgen heeft voor de begunstigden.
De vorderingen die de begunstigden ten gevolge van een schenking/schuldigerkenning op de schenker(s) krijgen, vallen voor die begunstigden in box 3 van de Wet Inkomstenbelasting 2001 (vermogensrendementsheffing).

De door de schenker(s) te betalen rente is op grond van de Wet Inkomstenbelasting 2001 bij de begunstigden niet belast en bij de schenker niet aftrekbaar. De schenker(s) kan/kunnen de schuld aan de begunstigden terzake van de vermogensrendementsheffing in mindering brengen op het eigen vermogen.

Vrijgestelde bedragen (cijfers 2018)

Per kalenderjaar kan € 5.363,– per kind belastingvrij worden geschonken. Daarnaast is het mogelijk om voor kinderen tussen de 18 en 40 jaar gebruik te maken van de eenmalige verhoogde vrijstelling van € 25.731,–. Wanneer een kind ouder is dan 40 jaar maar een partner (in de zin van de Successiewet 1956) heeft die jonger is dan 40 jaar, kan ook nog van deze vrijstelling gebruik gemaakt worden.

De eenmalig verhoogde vrijstelling voor kinderen van 18 tot 40 jaar kan worden verhoogd tot € 53.602 in 2018. Dit kan als uw kind het geld gebruikt:

1. om een dure studie te betalen
Zowel de studie als de schenking moeten dan wel aan een aantal voorwaarden voldoen. Meer informatie hierover vindt u op de website van de Belastingdienst.
2. om een eigen woning te verwerven of voor kosten voor de eigen woning die uw kind daarna heeft gemaakt  Ook hiervoor geldt dat de (verwerving van de) schenking aan een aantal voorwaarden moet voldoen.
3. Vrijstelling geldt ook bij aflossing van restschuld   De ruimere schenkingsregeling geldt ook voor schenkingen om de restschuld van een verkochte eigen woning af te lossen. Dit geldt vanaf 1 oktober 2013. Deze verruiming is blijvend.

Conclusie

Het maken van een testament, het wijzigen van huwelijksvoorwaarden en het doen van schenkingen ter besparing van toekomstige erfbelasting blijft maatwerk en aangezien iedere situatie verschilt, is het aan te raden om hiervoor een afspraak bij uw notaris te maken!