< terug

Wat zijn de financiële gevolgen van een overlijden?

Na een overlijden worden nabestaanden met een gewijzigde financiële situatie geconfronteerd. De keuzes die mensen tijdens hun leven maken (trouwen, samenwonen, kinderen krijgen) zijn van invloed op de financiële gevolgen na hun overlijden. Het gaat te ver om alle financiële facetten van een overlijden hier te beschrijven, maar de meest voorkomende lichten we hier nader toe.

Nabestaanden- en wezenpensioen

Bij het overlijden van de kostwinner of een van de partners wordt in de meeste gevallen een nabestaanden- en/of wezenpensioen uitgekeerd. Dit hoeft echter niet zo te zijn, als de kostwinner op risicobasis is verzekerd. De hoogte van een nabestaandenpensioen is afhankelijk van de situatie op het moment van overlijden en van de keuzes die met het opbouwen van het pensioen zijn gemaakt. Zo spelen onder andere het inkomen, de leeftijd en het aantal pensioenjaren daarbij een rol. Ook de leeftijd van de nabestaande is van belang.
Een uitkering volgens de ANW (Algemene Nabestaanden Wet) wordt vervolgens aangevraagd bij de Sociale Verzekeringsbank. De informatie met betrekking tot een (mogelijke) uitkering en de hoogte daarvan wordt in het algemeen verstrekt door de (vroegere) werkgever. Uiteraard kan ook contact worden opgenomen met de assurantietussenpersoon. Als er geen recht is op ANW kan eventueel een bijstandsuitkering aangevraagd worden bij de Gemeente.

Eigen woning / lopende kapitaalverzekeringen

Een eigen woning is in veel gevallen gefinancierd door middel van een geldlening. Op deze lening is ten behoeve van zekerheid voor aflossing een hypotheek afgegeven aan de geldgever/bank. Vaak is bij het aangaan van de lening een kapitaalverzekering afgesloten, die tot uitkering komt bij het einde van de looptijd. Bij deze kapitaalverzekering is meestal een bepaling opgenomen dat (een deel van) de lening wordt afgelost bij voortijdig overlijden.
Wanneer de geldlening op de eigen woning bij overlijden wordt afgelost moet, in verband met de mogelijke jaarlijkse voorlopige teruggaaf, van deze aflossing melding worden gemaakt bij de Belastingdienst. Hiermee voorkomt u dat aan het einde van het jaar een gedeelte van de voorlopige teruggaaf moet worden terugbetaald. Ook kan het zo zijn dat in bepaalde gevallen fiscale bijtelling wegens eigen woning bezit niet langer van toepassing is, als na uitkering van de kapitaalverzekering geen eigen woning financiering overblijft.

Overige verzekeringen

In veel gevallen zijn er nog andere verzekeringen afgesloten, die tot uitkering kunnen komen, dan wel premievrij worden gemaakt, bij (vroegtijdig) overlijden. Hierbij kan onder meer worden gedacht aan een begrafenisverzekering. Maar ook lijfrenteverzekeringen kunnen bij overlijden tot uitkering komen. Het is raadzaam om bij een overlijden uw assurantietussenpersoon in te schakelen.

Diverse aangiften

Aangifte inkomstenbelasting
Door het overlijden van een persoon eindigt ook de belastingplicht van deze persoon. Dit heeft tot gevolg dat over zijn/haar vermogen een eindafrekening dient plaats te vinden. De eindafrekening van de inkomstenbelasting vindt plaats aan de hand van een zgn. F-biljet. In deze aangifte kunnen ook het aftrekbare gedeelte van de begrafeniskosten en andere hiermee gepaard gaande kosten worden opgenomen. Ook ziektekosten voorafgaand aan het overlijden – rekening houdend met toepasbare drempels – kunnen hier in aftrek worden gebracht.
Dreef de erflater een eigen onderneming dan is het van belang dat de eindafrekening van deze onderneming zorgvuldig plaatsvindt. Bij het opstellen van dergelijke aangiften is het verstandig een belastingadviseur te raadplegen.

Aangifte erfbelasting
De erfgenamen kunnen erfbelasting verschuldigd zijn over de verkrijging in verband met het overlijden van de erflater. Deze aangifte erfbelasting wordt in de meeste gevallen door de Belastingdienst automatisch toegestuurd.

Gemeentelijke heffingen
Gemeentelijke heffingen gaan meestal uit van een ‘gezinssituatie’. Deze regelingen (bv. reinigingsrechten en milieubelasting) verschillen per gemeente. Het is het verstandig de aanslagen goed te controleren. Een alleenstaande heeft in een aantal situaties recht op een korting. Ook als eenoudergezin kunt u in aanmerking komen voor een hogere heffingskorting. Hiervoor moet wel binnen zes weken na ontvangst van de aanslag bezwaar worden gemaakt. Informatie hierover kunt u inwinnen bij het Algemeen Maatschappelijk Werk, de Sociale Dienst of de Belastingdienst/belastingtelefoon.

Overige handelingen na overlijden van een nabestaande

Bij een overlijden worden van de nabestaanden een aantal acties verwacht. Hieronder worden er een aantal genoemd (deze opsomming is niet volledig en kan per situatie verschillen):

Melding doen van overlijden bij de burgerlijke stand van de gemeente waar de overledene is ingeschreven (dit wordt vaak gedaan door de uitvaartleider);

Benaderen van een notaris in verband met controle op testament in het testamentenregister, alsmede opdracht tot afgifte ‘verklaring van erfrecht’ ten behoeve van diverse (financiële) instellingen;

Stopzetten van alle betalingsopdrachten op naam van de overledene. Hiervoor is vaak een verklaring van erfrecht en een akte van overlijden noodzakelijk;

Melding van overlijden aan (voormalige) werkgever(s) en eventuele uitkeringsinstanties en pensioenfondsen. Nabestaanden van personen die in loondienst werkten of een uitkering ontvingen, komen meestal in aanmerking voor een overlijdensuitkering (meestal 1 maandloon en vakantiegeld);

Melding van overlijden aan verzekeringsmaatschappijen in verband met lopende verzekeringen voor roerende en onroerende zaken op naam van de overledene. Wellicht moeten er ook andere lopende verzekeringen (bijvoorbeeld de aansprakelijkheidsverzekering) veranderd worden.

Stopzetten van lidmaatschappen/abonnementen op naam van de overledene.

Andere zaken waar u aan zou kunnen denken zijn: een eventuele studieschuld bij studiefinanciering, het aanvragen of stopzetten van huursubsidie, de ziektekostenverzekering, een leaseauto, het aanvragen van thuiszorg of kinderopvang indien relevant.